Gasprijzen
Het is je waarschijnlijk wel opgevallen, er zijn veel ontwikkelingen rond de prijzen voor gas in Nederland. Gas is nog steeds vaak in het nieuws en het onderwerp roept veel vragen op. Op deze pagina vind je informatie over de energiebelasting, de ontwikkelingen en meer gerelateerd aan gas.
Wat is gas?
Gas is een energiebron die je aangeleverd krijgt door de energieleverancier. Wij kennen verschillende soorten gas, met de energiebron gas kun je jouw woning en water verwarmen. Ook is het bruikbaar voor koken als je een gasfornuis hebt. Gas is een fossiele brandstof wat meestal wordt gewonnen uit ondergrondse bronnen. Het kan daarentegen ook worden geproduceerd uit biomassa, zoals plantaardig afval. Er zijn twee hoofdsoorten gas: aardgas en propaangas. Aardgas is het meest voorkomende type gas en wordt via een netwerk van pijpleidingen geleverd aan woningen en gebouwen.
Waarom is de gasprijs gestegen?
De extreem hoge prijzen zijn veroorzaakt door verschillende ontwikkelingen:
1 De coronacrisis
De pandemie heeft indirect invloed gehad op de prijs van gas door de verstoring van de wereldwijde economie en de olie- en gasmarkt. Ook nam de vraag naar energie in sommige delen van de wereld af, dit heeft geleid tot een overaanbod van gas waardoor de prijzen daalden. Daarnaast hebben de beperkingen op de productie en logistiek van energie de aanvoer van gas beïnvloed, wat de prijzen verder heeft beïnvloed.
2 Oorlog tussen Rusland en Oekraïne
Op 24 februari 2022 is Rusland Oekraïne binnengevallen: er is oorlog uitgebroken. Doordat Nederland voor een deel afhankelijk is van Russisch gas ging de prijs aanzienlijk omhoog.
3 Productie Gronings aardgas gestopt
In 2018 is de Nederlandse regering gestopt met de gasproductie uit Groningen vanwege onder andere: stijgende kosten, onvrede onder bewoners en aardbevingen. Nederland is hierdoor grotendeels afhankelijk van geïmporteerd gas. Het levert dus niks op om nu nog grote hoeveelheden gas te produceren vanwege de hoeveelheid last en schademeldingen. Ondanks dat er nog zo'n vijfhonderd miljard kubieke meter gas in de bodem zit, stopt Nederland met boren.
4 Meer vraag naar aardgas wereldwijd
Groeiende economieën, zoals China, Duitsland en Frankrijk, schakelen over op gas voor hun energieproductie. Hierdoor ontstaat er een stijgende vraag naar aardgas. Gas wordt niet alleen gebruikt als voedingsbron voor gasfornuizen en cv-ketels, maar ook in stroomcentrales en de maritieme sector. Gas is namelijk schoner dan kolen.
5 Incidentele oorzaken
De gasvraag is ook gestegen door incidentele oorzaken zoals onderhoud en tegenvallende opbrengsten van wind- en zonne-energie. Gedurende de coronacrisis werden onderhoudswerkzaamheden uitgesteld, dit heeft geleid tot een achterstand in onder andere de olie- en gassector. Hierdoor zijn veel landen overgeschakeld op een duaal systeem met gas en duurzame energie, hierdoor is vraag naar gas gegroeid.
De gasprijzen zijn nog nooit zo hoog geweest als in 2022. Naast gas is de prijs van energie over het algemeen gestegen, je kunt het zien aan de hoge benzineprijzen en natuurlijk aan je energierekening.
Waar is de gasprijs uit opgebouwd?
Bij een kuub gas betaal je meer dan alleen het gas zelf, gasprijs bestaat uit het volgende:
Kale gasprijs
De kale gasprijs is de prijs op de groothandelsmarkt, dit is alleen voor de gasmoleculen zelf. Hier komen nog transport- en leveringskosten, belastingen en toeslagen bij.
Leveringstarief
Het leveringstarief is de prijs per kuub gas die je aan de energieleverancier betaalt. Dit bedrag is exclusief de overheidsheffingen en belastingen. De prijs verschilt per energieleverancier, want deze bepaalt zelf deze prijs. Andere kosten zijn voor iedereen hetzelfde en de leverancier heeft hier geen invloed op.
Netbeheerkosten
De netbeheerkosten zijn alle kosten die nodig zijn voor het transport van energie naar je huis, deze zijn inclusief het capaciteitstarief en vastrecht, het aansluittarief, het meettarief en de meterhuurkosten. Netbeheerkosten verschillen per netbeheerder. De overheid bepaalt elk jaar de maximale hoogte van deze bedragen en zorgt ervoor dat ze betaalbaar blijven voor de consument.
Energiebelasting en ODE
Alle huishoudens en bedrijven in Nederland betalen energiebelasting, de belasting is bedoeld om het energieverbruik te verminderen. Een deel van het energieverbruik wordt beschouwd als basisbehoefte, hierover hoef je geen belasting te betalen. Per 1 januari 2023 is de Opslag Duurzame Energie (ODE) opgenomen in de energiebelasting, waardoor alle huishoudens en bedrijven bijdragen aan investeringen in duurzame energie.
BTW
Het laatste deel van je rekening bestaat uit BTW. Je betaalt over de gehele energierekening 21% BTW. Van 1 juli t/m 31 december 2022 was de BTW tijdelijk verlaagd naar 9%. Dit is sinds 1 januari 2023 weer terug naar 21% BTW.
Wat is ODE belasting?
De Opslag Duurzame Energie (ODE) is een heffing op de energierekening die wordt gebruikt om duurzame-energieprojecten te financieren. Van 2013 tot en met 2022 betaalde je per kubieke meter gas een heffing: Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie (ODE). De heffing werd ingezet om de productie van duurzame energie te financieren. Sinds 2023 wordt de ODE opgenomen in de energiebelasting en hoef je deze niet meer apart te betalen.
Variabele of vaste contracten?
De prijzen van gas en stroom schommelen het hele jaar. De meeste energieleveranciers passen hun tarieven 1 januari en 1 juni aan. Bij een vast energiecontract betaal je de gehele contractperiode dezelfde prijs, terwijl variabele tarieven kunnen veranderen gedurende de contractperiode. Momenteel is het bij weinig energieleveranciers mogelijk om een vast-contract af te sluiten, dit is vanwege onzekerheid over de ontwikkeling van de energieprijzen op de wereldmarkt. Minister Rob Jetten wil energieleveranciers verplichten om contracten van een jaar of langer aan te bieden in ruil voor een hogere overstapboete wanneer de consument vroegtijdig wil overstappen van energie.
Wil je meer lezen over de verschillende contractvormen? Klik dan op onderstaande knop: