Energienet overbelast: netbeheerder vraagt consument in de avond minder te verbruiken

Om een stabiele energievoorziening te garanderen, worden steeds vaker noodoplossingen ingezet. Op Walcheren werden tijdens de kerstvakantie dieselgeneratoren ingezet om lokaal extra stroom op te wekken. Op deze manier hoefde er minder stroom door de kabels en werd het energienet ontlast. Maar het is onderdeel van een groter probleem: het stroomnet is niet voorbereid op de groeiende vraag.

Stedin is verantwoordelijk voor de energiedistributie in Zuid-Holland, Utrecht en Zeeland. De netbeheerder waarschuwt dat de betrouwbaarheid van het net steeds meer onder druk komt te staan. Dit betekent dat storingen en onderbrekingen vaker voor zullen komen. “We zetten alles op alles om klanten van stroom te blijven voorzien, maar soms moeten we terugvallen op minder duurzame noodmaatregelen zoals diesel- en gasgeneratoren", meldt Stedin-CEO Koen Bogers.

De toenemende druk op het elektriciteitsnet komt voornamelijk door de energietransitie. Hierdoor zijn veel huishoudens in hoog tempo overgestapt van fossiele brandstoffen naar elektriciteit, daardoor is de vraag naar stroom explosief groeit. Huishoudens en bedrijven gebruiken namelijk steeds meer elektrische apparaten, warmtepompen en laadpalen voor elektrische auto's.

Tegelijkertijd neemt de opwek van duurzame energie, zoals zonne- en windenergie, sterk toe. Dit is positief voor de energietransitie, maar zorgt ook voor extra belasting op het net, vooral op momenten dat er veel zonne- of windenergie wordt opgewekt. Het huidige elektriciteitsnet is hier niet op ontworpen en kan de piekmomenten steeds moeilijker aan. Zonder snelle uitbreidingen en slimme oplossingen dreigen er steeds vaker problemen.

Om overbelasting tegen te gaan, vraagt Stedin consumenten om bewust met hun stroomgebruik om te gaan, vooral tijdens piekmomenten. Simpele aanpassingen, zoals het uitstellen van het opladen van een elektrische auto of het pas later aanzetten van zware huishoudelijke apparaten, kunnen helpen om piekbelasting te verminderen.

Daarnaast wordt gekeken naar variabele netwerktarieven als mogelijke oplossing. Door goedkopere stroom aan te bieden tijdens daluren en de tarieven te verhogen op piekmomenten, hoopt Stedin een financiële prikkel te creëren om het verbruik beter te spreiden. Experts betwijfelen echter of dit voldoende impact zal hebben, omdat veel huishoudens hun energiegebruik niet zomaar kunnen aanpassen.

Niet alleen consumenten, maar ook bedrijven moeten flexibeler omgaan met hun energiegebruik. Stedin heeft inmiddels afspraken gemaakt met vijftien bedrijven om hun stroomverbruik tijdens piekuren te verminderen. Dit leverde tot nu toe 167 megawatt aan flexibel vermogen op, minder dan de 500 megawatt waarop was gehoopt. "Veel bedrijven moeten nog overtuigd worden om mee te doen", zegt Bogers.

Om het netwerk toekomstbestendig te maken, blijft Stedin fors investeren in uitbreidingen en verbeteringen. Voor het eerst werd er meer dan een miljard euro geïnvesteerd in het versterken van de infrastructuur. Dankzij nauwere samenwerking met gemeenten kunnen transformatorhuisjes sneller worden geplaatst, waardoor de wachttijd voor aansluitingen is teruggebracht van negen naar drie maanden.

Toch is dit niet genoeg om de problemen volledig op te lossen. De vraag naar elektriciteit groeit sneller dan het netwerk kan uitbreiden, waardoor netbeheerders steeds vaker moeten ingrijpen.

Stedin is niet de enige netbeheerder die worstelt met een overbelast stroomnet. Ook Enexis waarschuwde eerder dat de kans op stroomstoringen in de winter toeneemt, vooral op koude dagen. Als het netwerk de vraag niet aankan, kan het zelfs nodig zijn om delen van het net preventief af te schakelen. Dit zou betekenen dat sommige huishoudens en bedrijven tijdelijk zonder stroom komen te zitten.

Volgens Bogers is het niet de vraag of er vaker stroomstoringen zullen zijn, maar wanneer. “Eigenlijk verbaast het me dat het nog niet is gebeurd. De belasting op het net is enorm toegenomen, en we moeten steeds vaker noodkabels inzetten die eigenlijk bedoeld zijn als reservemateriaal. Zelfs die zijn soms niet genoeg".

De elektriciteitsvraag blijft groeien, en het netwerk kan die groei niet altijd bijbenen. Hoewel Stedin blijft investeren in uitbreiding en innovatie, zijn slimme oplossingen nodig om de energietransitie soepel te laten verlopen. Flexibel energiegebruik, investeringen in opslagtechnologie en een betere spreiding van verbruik zijn cruciaal om het net toekomstbestendig te maken.

Of consumenten en bedrijven bereid zijn hun verbruik aan te passen, zal bepalen hoe goed het elektriciteitsnet deze uitdaging aankan. Eén ding is zeker: zonder actie dreigt overbelasting, met alle gevolgen die daarbij komen kijken.